Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα και μαζί με αυτά έρχεται και μια ακόμα νέα χρονιά. Ήδη εδώ και αρκετές ημέρες, η ατμόσφαιρα έχει αρχίσει να αλλάζει… χιλιάδες πολύχρωμα και φωτεινά λαμπιόνια κάνουν την εμφάνισή τους σε δρόμους, μπαλκόνια και σπίτια. Έλατα, μπάλες, γιρλάντες, στολίδια, αγιοβασίληδες και τάρανδοι σε μαγαζιά, γραφεία και σίγουρα σε διαφημίσεις. Τα σπίτια και οι φούρνοι μοσχομυρίζουν από αρώματα κανέλας, γαρύφαλλου και άχνης ζάχαρης, καθώς τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες δε λείπουν από πουθενά. Και έπειτα η παραδοσιακή βασιλόπιτα, η κοπή της οποίας θα σημάνει και την έναρξη μιας νέας χρονιάς. Όλα και όλοι ντύνονται και στολίζονται γιορτινά, καθώς προετοιμάζονται πυρετωδώς για την εορταστική περίοδο — ψώνια, δώρα, καλέσματα, κάλαντα, τραγούδια, προγραμματισμός αδειών και ταξιδιών συνθέτουν το σκηνικό του κάθε Δεκέμβρη… ισχύει όμως αυτό για όλους;

Κατά γενική ομολογία, η περίοδος των εορτών έχει ένα συναίσθημα «χαρμολύπης» — σαν νόμισμα με δύο όψεις, που στριφογυρίζει στον αέρα και ταλαντωνόμαστε κι εμείς μαζί του, μια στη μία πλευρά του και μετά στην άλλη.

Για πολλούς ανθρώπους οι γιορτές αντί για μέρες χαράς, ξεκούρασης, διασκέδασης και ανεμελιάς είναι μια ολίσθηση προς κακοδιαθεσία και μελαγχολία. Η διάσημη «Χριστουγεννιάτικη θλίψη» αφορά σήμερα σε περισσότερους από ποτέ: στρες, αδυναμία να βιωθεί «το εορταστικό κλίμα των ημερών», αυξημένο αίσθημα κούρασης, ευερεθιστότητα, μελαγχολία, οικονομική δυσπραγία, μοναξιά συνθέτουν την άλλη – την όχι τόσο αστραφτερή – όψη του νομίσματος.

Συνήθη αίτια της Χριστουγεννιάτικης χαρμολύπης

  • Η μοναξιά
  • Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου
  • Η οικονομική δυσπραγία
  • Η επιθυμία και «υποχρέωση» του υπερκαταναλωτισμού
  • Οι αναμνήσεις του παρελθόντος, ευχάριστες και δυσάρεστες
  • Οι οικογενειακές συγκρούσεις της περιόδου
  • Η εξαντλητική προετοιμασία για τις γιορτές
  • Η ανασκόπηση της χρονιάς που πέρασε και η θέση στόχων για αυτή που έρχεται
  • Η επιστροφή στην καθημερινότητα μετά από τις γιορτές.

Πώς να γείρω την πλάστιγγα στη μεριά της χαράς;

  • Αποφασίστε πώς θέλετε να περάσετε την εορταστική περίοδο. Όχι πώς θέλουν οι άλλοι να την περάσετε, αλλά εσείς οι ίδιοι! Διαπραγματευτείτε με τους άλλους τις ανάγκες σας.
  • Φτιάξτε μόνοι σας ένα πρόγραμμα για τις διακοπές σας που να σας ικανοποιεί, εντάσσοντας δραστηριότητες που σας προκαλούν ευχαρίστηση και που μέσα στην καθημερινότητά σας δεν έχετε την ευκαιρία να ασκήσετε.
  • Βρείτε χρόνο να φροντίσετε τον εαυτό σας και να του προσφέρετε την ξεκούραση που χρειάζεται.
  • Διασκεδάστε και χαλαρώστε, αλλά φροντίστε τον εαυτό σας τρώγοντας, πίνοντας και ξενυχτώντας με μέτρο.
  • Αν αθλείστε, μην το παραλείψετε «λόγω εορτών» — το αντίθετο, οι γιορτές είναι ευκαιρία για να προσέξουμε τον εαυτό μας και το σώμα μας ακόμα περισσότερο.
  • Επενδύστε χρόνο σε ανθρώπους που σας έχουν λείψει και φροντίστε να συναντηθείτε μαζί τους.
  • Αν γνωρίζετε πρόσωπα που έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους ή θα είναι μόνοι τους τις γιορτινές μέρες, σκεφτείτε να καλέσετε κάποιον από αυτούς στο σπίτι σας. Η προσφορά χαράς συχνά λειτουργεί θεραπευτικά και για εμάς του ίδιους.
  • Συναναστροφή με αγαπημένα πρόσωπα δε σημαίνει ακριβά δώρα. Μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας κάτι όμορφο και να το προσφέρετε. Νιώστε άνετα με το να καταναλώσετε λιγότερα χρήματα.

Και τώρα είναι ώρα για την Χριστουγεννιάτικη ιστορία μας…

Ήταν κάποτε μια οικογένεια με πολλά παιδιά, που ζούσε πολύ δύσκολα και φτωχικά. Ο πατέρας συχνά δυσκολευόταν να βάλει φαγητό στο τραπέζι και οι ελλείψεις της ζωής τους φάνταζαν πάντα περισσότερο σημαντικές, όταν ερχόντουσαν οι γιορτές των Χριστουγέννων. Εκείνα συγκεκριμένα τα Χριστούγεννα, ο πατέρας είχε αναγκαστεί να τιμωρήσει την 9χρονη κόρη του, όταν ανακάλυψε ότι το παιδί είχε αναλώσει ό,τι απέμενε από το χρυσό ρολό περιτυλίγματος – το μόνο ρολό περιτυλίγματος που διέθετε η οικογένεια — για να τυλίξει ένα δώρο σε σχήμα κουτιού παπουτσιών, το οποίο και είχε τοποθετήσει κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Ανησυχούσε επίσης, γιατί αναρωτιόταν πού είχε βρει η μικρή τα χρήματα για να αγοράσει το δώρο, που καθόταν περήφανα κάτω από το δέντρο, περιμένοντας την ώρα του.

Όταν ήρθαν τα πολυπόθητα Χριστούγεννα, η μικρή έτρεξε πρωί-πρωί, άρπαξε το δώρο που είχε βάλει κάτω από το δέντρο και το έφερε μα λαμπερά μάτια στον πατέρα της. Εκείνος, με τη σειρά του, εξεπλάγην και ταυτόχρονα ντράπηκε, που είχε τιμωρήσει την κόρη του πριν κάποιες μέρες για το χρυσό ρολό περιτυλίγματος. Καθώς όμως άνοιξε το κουτί, ένιωσε και πάλι να «φουντώνει», όταν ανακάλυψε ότι το κουτί ήταν παντελώς άδειο. «Νεαρή μου κυρία», τη μάλωσε πολύ αυστηρά, «όταν θέλουμε να κάνουμε ένα δώρο, πρέπει να βάλουμε κάτι μέσα και όχι να το δίνουμε άδειο – και μάλιστα αφού έχουμε ξοδέψει χωρίς λόγο ένα σωρό χαρτί για να το τυλίξουμε».

Το κοριτσάκι τον κοίταξε δακρυσμένο και του απάντησε «Κοίταξε καλύτερα μπαμπά, δεν είναι άδειο. Φύσηξα όλα τα φιλιά μου μέσα, μέχρι που δεν χωρούσαν άλλα».

Κατά μία πολύ αληθινή έννοια, ο καθένας μας λαμβάνει ένα αόρατο χρυσό κουτί, γεμάτο με φιλιά και αγάπη, από τα παιδιά μας, την οικογένειά μας και τους φίλους μας την περίοδο των Χριστουγέννων. Ας θυμόμαστε πως δεν υπάρχει δώρο περισσότερο πολύτιμο από αυτό να λάβουμε ή να δώσουμε. Όλα τα άλλα – γιρλάντες, λαμπιόνια και αγιοβασίληδες – είναι ευχάριστα, αλλά καθόλου απαραίτητα για να περάσουμε όμορφα τις ιερές αυτές ημέρες και να υποδεχτούμε με πνεύμα αισιοδοξίας τη χρονιά που μας έρχεται.

Κάτια Πετροχείλου, Ph.D., κλινικός ψυχολόγος

Βασιλική Κραββαρίτη, M.Sc., κλινικός ψυχολόγος