Οι επιλογές που κάνουμε κάθε μέρα της ζωής μας είναι η κληρονομιά που αφήνουμε στα παιδιά μας. Αν είναι επιλογές υγείας και ισορροπίας, θα αναλώσουν μια ζωή, χωρίς να μπορούν να τις ξοδέψουν.
Κάτια Πετροχείλου, Ph.D., κλινικός ψυχολόγος

«ΑΝΟΡΕΞΙΑ & ΒΟΥΛΙΜΙΑ»
 Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το άγχος και το στρες μπορούν να προκαλέσουν επεισόδια υπερφαγίας, μεγεθύνοντας την ανάγκη μας για φαγητό, ως τρόπο αντιμετώπισης αρνητικών συναισθημάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το φαγητό αποτελεί ένα γρήγορο «κατασταλτικό», εύκολα προσβάσιμο σε όλους. Αντίστοιχα, η μείωση της όρεξης είναι επίσης συνηθισμένη και συνυφασμένη με πολλαπλές ψυχικές παθολογίες.

Στην καθημερινότητα, όλοι μας λίγο ή πολύ έχουμε αντιμετωπίσει καταστάσεις και προβλήματα που επηρέασαν τις διατροφικές μας συνήθειες.  Αν οι αλλαγές αυτές συνιστούν ή όχι μια Διαταραχή στην Πρόσληψη Τροφής είναι μια απόφαση που λαμβάνεται μετά από κατάλληλη αξιολόγηση από ιατρό, ψυχίατρο, παιδοψυχίατρο και ορισμένες ειδικότητες στην ψυχολογία.

Δύο κλινικά σύνδρομα σχετιζόμενα με τη λήψη τροφής και με συνήθη έναρξη στην εφηβεία είναι η Νευρική ή Ψυχογενής Ανορεξία και η Νευρική ή Ψυχογενής Βουλιμία. Η νευρική βουλιμία όπως και η ανορεξία, προκύπτουν από μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση βιολογικών, πολιτισμικών και οικογενειακών παραγόντων.

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ

Ο όρος Νευρική Ανορεξία χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Sir William Gull, προσωπικό γιατρό της Βασίλισσας Βικτωρίας, το 1873. Η νευρική ανορεξία είναι μια πολυσύνθετη διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από άρνηση για διατήρηση ενός υγιούς φυσιολογικού βάρους, έντονο φόβο για την απόκτηση βάρους, σε συνδυασμό με μια διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματος.

Η ανορεξία εμφανίζεται συνήθως σε νεαρές έφηβες γυναίκες 13-19 ετών. Οι κοπέλες αυτές ζουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία σε ανεπτυγμένες χώρες και είναι κόρες εύπορων οικογενειών. Αθλήτριες, μπαλαρίνες, μοντέλα είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι πληθυσμοί. Η επιδημιολογία αυτή καταδεικνύει βέβαια την ψυχογένεση της νόσου. Η ανορεξία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας ανάμεσα στις ψυχικές διαταραχές.

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ
Η Ψυχογενής Βουλιμία αφορά σε επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας στη διάρκεια των οποίων το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του, ώστε να σταματήσει να τρώει. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται στην κατανάλωση τροφών με υψηλή θερμιδική αξία που συνήθως είναι γλυκές και ευκολομάσητες και μπορούν να καταναλωθούν γρήγορα. Τα άτομα αυτά έχουν υπερβολική ανησυχία για το βάρος τους και προσπαθούν επανειλημμένα να το ελέγξουν με δίαιτα, υπερβολική άσκηση, προκλητό εμετό, διουρητικά ή καθαρτικά, ενώ συνήθως χαρακτηρίζονται επίσης από αυξημένη συχνότητα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, αγχωδών συμπτωμάτων και κατάχρησης ή εξάρτησης από ουσίες.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ ΩΣ ΓΟΝΕΑΣ

  • Οι περισσότερες περιπτώσεις διαταραχών διατροφής ξεκινούν αθώα, όταν ένας νέος άνθρωπος αποφασίζει «να κάνει δίαιτα».
  • Οι διαταραχές διατροφής μπορούν να προκαλέσουν ιατρικές και ψυχολογικές επιπλοκές επικίνδυνες για τη ζωή του παιδιού σας.
  • Η χρήση φαρμάκων, διουρητικών, καθαρκτικών για την απώλεια βάρους αποτελούν επικίνδυνες μεθόδους.
  • Οι έρευνες δείχνουν ότι οι δίαιτες στους εφήβους οδηγούν σε αύξηση παρά σε μείωση του βάρους.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ

Ένας νέος άνθρωπος με διατροφική διαταραχή μπορεί να:

  • τρώει πολύ μικρές ποσότητες ή καθόλου
  • φοβάται ότι είναι παχύς
  • λέει ότι είναι παχύς
  • ασκείται για περισσότερο από μία ώρα
  • κρύβει φαγητό, τρώει κρυφά
  • εξαφανίζεται στην τουαλέτα μετά το φαγητό
  • χάνει ή παίρνει αρκετά κιλά
  • είναι κοινωνικά απομονωμένος
  • φαίνεται θλιμμένος ή εκνευρισμένος
  • φοράει φαρδιά ρούχα για να κρύβει το βάρος του
  • έχει διακοπή της εμμήνου ρύσης
  • ζαλίζεται, έχει κράμπες στο στομάχι, κρυώνει εύκολα
  • δυσκολεύεται με τον ύπνο του
  • έχει αποξηραμένο δέρμα, εύθραυστα μαλλιά
  • έχει πρησμένο πρόσωπο, χέρια ή πόδια.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΑΡΕΜΒΩ

Παρατηρείστε, σχολιάστε, ακούστε προσεκτικά το παιδί σας. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία, οδηγήστε το παιδί σας σε ειδικό ή συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας, που θα σας παραπέμψει σε φορείς που μπορούν να σας βοηθήσουν. Οι διαταραχές διατροφής αντιμετωπίζονται επιτυχώς σε μεγάλο ποσοστό, με έγκαιρη παρέμβαση και με συνδυασμό διατροφικών, φαρμακευτικών και ψυχολογικών παρεμβάσεων.

Ανάμεσα στις ψυχολογικές παρεμβάσεις, η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η γνωστική θεραπεία αποκατάστασης (CRT) και η οικογενειακή θεραπεία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά αποτελεσματικότητας, που συχνά φτάνουν και το 70%.

Μονάδες αντιμετώπισης διαταραχών διατροφής έχουν στην Αττική το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, το Παίδων «Αγία Σοφία», το Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Στη Θεσσαλονίκη το ΑΧΕΠΑ, το Παπανικολάου και το Ιπποκράτειο.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΩ

Το σημαντικότερο που μπορείτε να κάνετε για να προλάβετε τις διαταραχές διατροφής είναι να ενθαρρύνετε στο παιδί σας μια υγιή εικόνα του σώματος.

Αποφύγετε υποτιμητικά σχόλια, εκφράσεις όπως «είσαι χοντρή», «οι φίλοι σου θα σε κοροϊδεύουν» και τα παρόμοια. Ξέρουμε ότι προσπαθείτε το καλύτερο για το παιδί σας και ότι θέλετε η εμφάνισή του να το τιμά, όσο το τιμά και η ψυχή του. Ξέρουμε ότι το μόνο που θέλετε είναι να το προστατεύσετε. Δυστυχώς, το να επικεντρώνεστε στην εμφάνισή του μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Αντί να κάνετε το σπίτι σας χώρο πολέμου σχετικού με την εμφάνιση, προτιμήστε να το κάνετε χώρο εκπαίδευσης και συνεργασίας πάνω στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε καλύτερα να προσέξουμε το σώμα μας.

  • Ενθαρρύνετε την άσκηση με μέτρο.
  • Προτιμήστε να ασκηθεί το παιδί σας από το να μάθει δεύτερη, τρίτη ή τέταρτη γλώσσα.
    Βγείτε στη φύση με το παιδί σας, περπατήστε, κολυμπήστε, ασκηθείτε μαζί του.

Γνωρίζουμε ότι δεν έχετε χρόνο. Ότι τρέχετε δεξιά και αριστερά προσπαθώντας να τα προλάβετε όλα. Ότι αγχώνεστε και ότι ταλαιπωρείστε. Και γι΄αυτό, όταν σας συμβουλεύουμε να τρώτε πρωινό με το παιδί σας, να ασκείστε μαζί του και να περνάτε χρόνο στη φύση, το κάνουμε για να προστατεύσουμε όχι μόνο εκείνο, αλλά και εσάς μαζί του.

Η υγιής αντίληψη του σώματος και η σωστή διατροφή είναι μία από τις μεγαλύτερες κληρονομιές που μπορείτε να αφήσετε στο παιδί σας. Ίσως είναι πιο σημαντικές από τις υπέρμετρες παιδικές δραστηριότητες, που τείνουν να καταδυναστεύσουν τη σύγχρονη οικογένεια, από το 10 σε όλα τα μαθήματα στην Πέμπτη δημοτικού … ίσως ακόμα και από το σπίτι στο χωριό.

Οι επιλογές που κάνουμε κάθε μέρα της ζωής μας είναι η κληρονομιά που αφήνουμε στα παιδιά μας. Αν είναι επιλογές υγείας και ισορροπίας, θα αναλώσουν μια ζωή, χωρίς να μπορούν να τις ξοδέψουν.